| Sažetak | Temeljni teorijski modeli emocionalne inteligencije (EI) razlikuju se po stajalištu o njezinoj etiološkoj prirodi. U prvom, Mayer Salovey modelu, EI je određena kao izvorna sposobnost koja se odnosi na interakcijske procese između emocija i kognicije. U kasnije nastalim teorijskim modelima (Goleman, Bar-On) EI se određuje kao manifestacija kompozita ličnosti povezanih s emocijama. Neke od najpoznatijih ljestvica za samoprocjenu emocionalne inteligencije, operacionalizirane su prema modelu Mayera i Saloveya. Stupanj razvijenosti neke sposobnosti ili više dimenzija, određivao se na osnovu samoprocjena sudionika ili zapažanja ljudi u njihovom okruženju, a ne na osnovu zadataka učinka. Najpoznatija iz skupine instrumenata prema Mayer Salovey modelu je Schutte-ova skala (Self report emotional intelligence test, SREIT, Schutte, Mlouff, Hall, Haggerty, Cooper, Golden i Dornheim, 1998). Tett, Fox i Wang (2005; prema Hajncl i Vučenović, 2013) su konstruirali Višedimenzionalnu skalu EI (Multidimensional Emotional Intelligence Scale - MEIA). Po revidiranom modelu Mayera i Saloveya konstruirana je Wong-Law EI skala (Wong-Law EI Scale - WLEIS – Wong, Wong i Law, 2007). U Hrvatskoj su konstruirani; Upitnik emocionalne kompetentnosti (UEK-45; Takšić, 2000.b) i Upitnik regulacije i kontrole (negativnih) emocija (ERIK; Takšić, 2004.). Za procjenu emocionalno- socijalnih kompetencija koriste se Bar-Onov Inventar emocionalnog kvocijenta (Emotional Quotient Inventory, EQ-i; Bar-On, 1997) i Torontska skala aleksitimije (Toronto Alexithymia Scale - TAS - 20; Bagby, Parker i Taylor, 1994). U novije se vrijeme naglašava važnost pristupa ispitivanju EI kao sposobnosti, odnosno testovima koji bi zahtijevali rješavanje neke problemske situacije i pronalaženje točnog odgovora. Bez obzira smatramo li je dijelom mentalnih sposobnosti ili skupom preferiranih ponašanja, za prikladno socijalno ponašanje, upravljanje emocijama, smatra se nužnim dijelom zajedničkog konstrukta. Poželjno je da se EI jasnije odredi, ali u psihologijskim istraživanjima upitni konstrukt vodi napretku i dostignuću (Kulenović i sur. 2006; prema Hajncl i Vučenović, 2013). |
